Oeverzwaluwwand Westplas

Lang voordat  Boschkens een woonwijk was, bestond het gebied uit weide, akkers en bos. Aan de westkant ervan lag het gebied Katsbogte, genoemd naar het waterloopje dat van west naar oost water afvoerde naar de Leij.  In dit gebied werd in jaren zeventig van de vorig eeuw een zandzuigput aangelegd. Het zand werd benut voor de aanleg van de A58,  De put kreeg gaande weg een flinke omvang die we nu als de surfplas of westplas kennen.  In die tijd had hij steile zandige oevers aan de oostzijde.  Nu zijn op die plaats de zandige oevers vervangen door een stalen beschoeiing van damwandprofielen. Toentertijd troffen we in de oevers van de plas jaarlijks een kolonie oeverzwaluwen aan.  Het is een zwaluwsoort die  van we van april tot september in ons land kunnen aantreffen op plaatsen waar in zandige stijlranden nestgangen kunnen worden gegraven.  Het kunnen hoge oeverkanten zijn maar ook afgekalfde zandhopen of zelfs slootkanten.  De vogelwerkgroep Midden-Brabant heeft in de tijd van het ontstaan van de Westplas  in Katsbogte en de Oostplas in Abcoven, een brochure geschreven “Oeverzwaluwen en Ontgrondingen”.  In die brochure, waaraan ook ik heb meegewerkt, werd de balans gezocht tussen landschappelijke aantasting enerzijds en het positieve effect van het bieden van nestgelegenheid voor een soort als de oeverzwaluw anderzijds.  In die uitgave, uit 1978,  zijn de tellingen van oeverzwaluwenkolonies in heel Midden-Brabant weergegeven.  In Katsbogte bedroeg de kolonie  45 en  aan de  Abcovense plas 55 nesten .  Goirle was de gemeente met de meeste broedgevallen.  Deze bijzonderheid is indertijd aan de gemeente kenbaar gemaakt.  Dit heeft er toe geleid dat in het bestemmingsplan van Boschkens ll is opgenomen dat tijdens de bouw in een voorziening voor oeverzwaluwen dient te worden opgenomen. Een bescheiden maar mooi voorbeeld van hoe aandacht voor natuur zijn beslag kan krijgen in de ontwikkeling van ruimtelijke plannen.

Dit jaar verzocht de gemeentelijke dienst voor de uitvoering van Boschkens II  het B-team met een voorstel te komen voor de aanleg van een oeverzwaluwenwand in het plangebied.  Het voorstel is door ons uitgewerkt en zal de komende maanden worden uitgevoerd.  De wand,  een betonwand met gaten, zal in zijn meest ideale vorm en positionering worden opgetrokken aan de oostkant van de surfplas. Ideaal betekent:  niet toegankelijk voor publiek, direct grenzend aan het water en voorzien van een lichte kromming.   Zodoende hebben de vogels vrij zicht en kunnen zittend voor hun nestholten elkaar zien en bij gevaar elkaar waarschuwen.  Het verschijnen van een valk of sperwer in de nabijheid van de kolonie is zo’n gevaar.  Om die reden hebben we ook geadviseerd hoge bomen vanwaaruit roofvogels de kolonie kunnen bedreigen zoveel mogelijk weg te halen.  De wand zal deel uit maken van de gehele ecologische zone  die langs Boschkens ll is aangelegd.