Stikstofprobleem na 38 jaar hoog op de agenda
De Brabantse Milieufederatie (BMF) had een flink gezelschap en twee prominente sprekers uitgenodigd in het Interpolisgebouw in Tilburg om de koers te bespreken voor ‘de stikstofcrisis’. Stikstof is een hot issue sinds de Raad van State een aantal besluiten vernietigde van de provincie Noord-Brabant, genomen op basis van het ontoereikende Programma Aanpak Stikstof (‘PAS’) van de rijksoverheid. Daarna moest landelijk een reeks van projecten worden stilgelegd omdat ze de stikstofniveaus verhogen. De discussie gaat nu onder meer over halvering van de veestapel. Anders dan bij het debat van het B-team in Goirle over voedselproductie waren er in Tilburg geen tegengeluiden van boeren.
Natuur zucht onder stikstof
De actieve achterban kon zich vinden in het Brabants Actieplan Stikstof van de BMF (‘Van een problematische aanpak naar een progressieve aanpak!’). Kern is dat de stikstofemissies voor 2030 worden teruggebracht tot wat de natuur kan verwerken: de kritische depositiewaarde. Stikstof is, schrijft de BMF, de belangrijkste oorzaak van een schrikbarende achteruitgang in Brabant sinds 1995 van broedvogels en dagvlinders (30 procent) en op de heide van dagvlinders en reptielen (80 procent!). ‘Er is nog een kans op herstel, als we nu in actie komen,’ stelt de BMF, die de provincie uitdaagt om ‘ambitie te tonen’. ‘De natuur zucht al 40 jaar onder stikstof.’ Rijk en provincies moeten serieus investeren in natuurinclusieve kringlooplandbouw en grootschalig natuurherstel. De BMF sluit gedwongen maatregelen niet uit bij de aanpak van de grootste bron van de stikstofproblematiek: de intensieve veeteelt. Als boeren stoppen moeten varkensrechten opgekocht, zodat die varkens niet bij andere boeren in megastallen terugkomen. De transitie naar een ‘natuurinclusieve grondgebonden landbouw’ moet versneld en de ervaring moet ingezet van de voorlopers van biologische en natuurinclusieve landbouw.
Stikstofemissies gaan door
Femke Dingemans van de BMF introduceerde de sprekers: Ton van Hoof van Het Groene Schild en Wim van Opbergen van Werkgroep Behoud de Peel, die de zaak succesvol bepleitte voor de Raad van State en die in het PAS de A miste: de aanpak. Hij ziet pas na 38 jaar inspanning iets veranderen maar intussen is veel stikstof opgebouwd. Ton las in het PAS over plaggen, maaien en begrazen: geen aanpak bij de bron. Ook over het rapport van de commissie Remkes (‘Niet alles kan’) zijn zij kritisch: het gaat alleen over de korte termijn. Wachtend op nadere adviezen gaan de emissies door. Substantiële emissiereductie per regio is nodig. Het plaatje van Europa met een dikke deken ammoniak juist boven Brabant maakte indruk. In de discussie werd gepleit voor generieke maatregelen: niet alleen bij Natura 2000 gebieden, want stikstof kan ver van de bron neerslaan. De veestapel moet sterk teruggebracht en een duurzame kringloopeconomie is nodig. Langzamer rijden op autowegen? Zeker, ook al maakt dat qua stikstof nauwelijks uit, daar zijn andere dringende redenen voor. En het helpt bij bewustwording, merkte iemand op. Is niet een internationale aanpak nodig? Ook, zei Wim van Opbergen, die zich bereid toonde tot aan de Europese Commissie te gaan.
Anjo Roorda