Uitspraak doet natuur en landschap wijken voor villa’s

“Rang is pas Rang als er Rang op staat” was een reclameslogan van de jaren ’70 voor de toen bekende zuurtjes in een rolletje. Deze slogan kwam in me op toen ik las waarop het oordeel van de rechter in deze zaak berust. In zijn oordeel is natuur pas natuur als het zo op de plankaart staat. Dat de werkelijkheid anders is mocht geen betekenis hebben. Hier wringt de schoen als we het over eerlijke rechtspraak hebben. Had de RvS ook hier niet, net als bij de kindertoeslagenaffaire, niet naar de regel maar naar de gevolgen van toepassing van die regel moeten kijken en daar zijn oordeel op moeten geven? Nu ligt de weg open voor verdere verstedelijking van het beekdallandschap tussen Goirle en Riel.

Drie villa's

Kan de bouw van drie villa’s met grote tuinen bijdragen aan de biodiversiteit van het gebied? Dat is de essentiële vraag die we als B-team stelden bij de plannen voor Leijvennen.

Zoals in een eerder bericht op deze site te lezen is bestaat het gebied dat nu wordt vrijgegeven voor het grootste deel uit feitelijk natuur, t.w. natuur van het historische agrarisch cultuurlandschap in Brabantse beekdalen met bijbehorende planten-, vogel- en andere diersoorten. Met de drie grote bouwmassa’s, verhardingen, verlichting, tuinen en bijgebouwen zal dit verloren gaan. Het gebied zal niet alleen van karakter veranderen maar verliest ook zijn waarde als habitat voor tal van schaarse en bedreigde soorten van het boerenland op de zandgronden.

Landschappelijk geheel

Smalend sprak de ontwikkelaar, staande voor de open weide langs het zandpad over een natuurwaarde van nul en de ook de toekomstige buurman vond het akkertje met overgebleven mais waar hij voor stond maar waardeloos. De werkelijkheid is dat de weide en de akkertjes tezamen met de vochtige en schalere percelen, de broekbosjes, eikenlaan en hagen langs de percelen het ideale mozaïeklandschap vormen waarin veel soorten hun zomer- en winterverblijf hebben. Het bedreigde landschap is een geheel waarin de weides en akkers gedurende het gehele jaar van groot belang zijn voor vogels, vlinders en andere dieren. In het winterhalfjaar foerageren er lijsters, vinken, veldleeuweriken, spreeuwen en hout- en holenduiven. In voorjaar en zomer zien we vlinders boven het grasland die hun eitjes in het gras leggen. We zien grondbroeders zoals de patrijs, de graspiepers en de roodborsttapuit die er hun nesten maken. De akkers zijn het domein van scholekster en kievit.

Biodiversiteit gedijt nu eenmaal bij ruimtelijke variatie met natuurlijke overgangen naar de verschillende milieutypen. Natuurbescherming is daarom vooral een zaak van landschapsbescherming.

Verstening en verstoring

Een nieuw landgoed kan zeker een bijdrage leveren aan biodiversiteitsherstel maar dan dient de plaats waar het komt en de vorm hoe het eruit gaat zien zorgvuldig te worden bepaald. Dat is ook altijd het uitgangspunt geweest voor de “Nieuwe Landgoedregeling” van de provincies.

Leijvennen voldoet niet aan die voorwaarde. In het stuk “… tot hier” op deze site leest u hierover meer. Hier vinden we het belangrijk om aan te geven wat de schade is die het berokkent aan de natuur. Er zijn directe gevolgen maar er zijn ook indirecte gevolgen want het gaat niet alleen over verstening maar ook over verstoring.

Een geconcentreerde bebouwing die een samenhangend geheel vormt met de omringende omgeving, zoals de nieuwe landgoedregeling beoogde, zorgt voor een balans tussen zones met veel menselijke activiteit en zones zonder of weinig menselijke activiteit. Die balans is door het verspreid bouwen van grote meer-gezinsbouw woningen op het terrein volledig zoek.

Het vraagt weinig voorstellingsvermogen om in te zien dat de rustige landelijke sfeer zal veranderen in een villaparkachtige omgeving met strakke afbakeningen van privéterreinen.

Is dat dan erg?  Ja dat is erg omdat daarmee de soortendiversiteit geweld wordt aangedaan. We verliezen daarmee verstoringsgevoelige (en daarom schaarse) planten- en diersoorten. Met een villapark op die plaats krijgen we meer van hetzelfde en minder van het ooit zo kenmerkende Brabantse cultuurlandschap met bijbehorende soorten.

Ter illustratie volgt hieronder een lijst van vogelsoorten die we nu in het huidige landschap kunnen tegenkomen en die we straks in het villapark na realisatie mogen verwachten.

Vogels nu

Grauwe gans, kleine karekiet, tuinfluiter, roodborsttapuit, huismus, ringmus, witte kwikstaart, blauwborst, holenduif, meerkoet, grote bonte specht, staartmees, graspieper, grote lijster, rietzanger, gele kwikstaart, gaai, groenling, fitis, tjiftjaf, grauwe vliegenvanger, fazant, kneu, scholekster, geelgors, koekoek, slobeend, Turkse tortel, watersnip, putter, waterhoen, ekster, boomkruiper, boomklever, rietgors, veldleeuwerik, grasmus, spotvogel,  braamsluiper, wulp, kievit, scholekster, kerkuil, torenvalk, buizerd, merel, keep, zanglijster, heggenmus, winterkoning, vink, roodborst, koolmees, pimpelmees, spreeuw, kauw, zwarte kraai, kramsvogel, koperwiek.

Vogels straks

Huismus, witte kwikstaart,  holenduif, meerkoet, grote bonte specht, staartmees, gaai, groenling, tjiftjaf,  fazant, kneu,  Turkse tortel, putter, waterhoen, ekster, boomkruiper, boomklever,  braamsluiper, merel,  zanglijster, heggenmus, winterkoning, vink, roodborst, koolmees, pimpelmees, spreeuw, kauw, zwarte kraai, kramsvogel, koperwiek.

Victor Retel Helmrich