Zestien jaren inzet voor biodiversiteit
Aan alles komt een eind, zo ook mijn bestuurlijke betrokkenheid bij het B-team Goirle/Riel. Dinsdag de 24ste was de dag dat het gebeurde. De mooie afscheidswoorden van het bestuur, uitgesproken door Rob en Jan én van de vrijwilligers, uitgesproken door Theo, verraste mij. Zoveel dank en waardering te mogen ontvangen is hartverwarmend en ik beschouw het als een grote eer erelid te mogen zijn van het B-team. De mooie trofee in de vorm van een stalen wulp die me is overgedragen, vind ik een creatieve vondst om me daaraan te blijven herinneren. Ik dank alle vrijwilligers en het bestuur van harte voor dit mooie gebaar! Bij een afscheid hoort een afscheidsspeech. Die had ik die avond niet voorhanden, ik liet me overdonderen. Daarom blik ik hier, nu anderen het roer overnemen, op papier graag kort terug naar die zestien jaren inzet van mij voor het B-team.
Zestien jaar lijkt een lange tijd maar is anderzijds kort genoeg om het te overzien. Ik herinner me nog goed dat ik Jan Heesters aansprak die in mijn straat woonde om iets te doen met het bericht van de gemeente in het Goirles Belang. Daarin stond een oproep aan inwoners van Goirle om voor biodiversiteit op te komen. Kort daarna zaten we bij wethouder Van Boxtel aan tafel om te praten over een B-team in Goirle naar het voorbeeld van Oisterwijk. Twee jaar later werd de stichting opgericht om zo als rechtspersoon meer mogelijkheden te hebben om ook wanneer nodig te kunnen procederen tegen ontwikkelingen die de biodiversiteit schaden. Daar hebben we in de loop der jaren veel gebruik van moeten maken. Maar daarnaast hebben we ons ook kunnen inzetten voor meer natuurinclusiviteit in bouwplannen. Van ingebouwde gierzwaluwkasten in de Oranjehof en de Geeracker tot aanpassingen in het stedenbouwkundige plan van het Land van Anna in de zuidrand.
Ook aan bewustwording bij de burger voor het belang van natuur, een belangrijke doelstelling van ons B-team, heb ik mogen bijdragen met stukjes in het Goirles Belang en met lezingen en excursies. Een voor mij bijzonder project was het ontwerp en realisatie van een natuurtuin midden in het dorp (De Tuin). Daarin kon ik mijn kwaliteiten als architect en als ecoloog gelding brengen. In dat project kwam feitelijk alles samen: bewustwording, lokale biodiversiteitsverbetering en gemeentelijke beïnvloeding. De tijd en energie die de aandacht voor het B-team me kostte kon ik altijd wel opbrengen maar het eiste wel zijn tol. Soms schuurde het met mijn werk als zelfstandig architect en mijn rol binnen het gezin. Kennelijk moet je uit een bepaald soort hout gesneden zijn om dat te kunnen opbrengen. Feitelijk vond ik dat ik niet anders kon. Mijn betrokkenheid tot de natuur zit diep en mijn verwondering is zo groot dat ik altijd en overal me zal inzetten die te beschermen.
Iemand met wie ik eens samenwerkte noemde mij een typisch voorbeeld van een integralist. Al betekent die naam in onze taal iets anders, ik begreep wat hij bedoelde: het in je handelen integreren van alle waarden waar je voor staat. Tijdens mijn ontwikkelingswerk voor Artsen zonder Grenzen ontwierp en bouwde ik ongevraagd klimaatbewuste medische hulpposten i.p.v. van de grondstof intensieve standaard gebouwtjes. Ook binnen het grote bureau in Rotterdam nam ik de ruimte die ik had om af te wijken van wat men gewend was en stopte ongevraagd natuurinclusieve details in de ontwerpen van gebouwen. Men noemde mij al snel een hybride architect, tussen rood (bouwen) en groen (landschap). Maar in overleg met gemeenten en ontwikkelaars in het algemeen botst die voor mij vanzelfsprekende houding van een integrale aanpak, dwz biodiversiteit volwaardig meenemen, al gauw met de reguliere gang van zaken zoals zij het zien. Ik zag en zie dan steeds het onbegrip bij de ander die mijn (onze) waarden niet onderkent of zelfs ontkent en het aspect biodiversiteit marginaliseert en minimaliseert.
Dat laatste vind ik het grootste obstakel op de weg om ons uiteindelijke doel, het opheffen van het B-team omdat het niet meer nodig zal zijn, te bereiken. Het Biodiversiteitsverdrag van Rio de Janeiro in 1992, waaraan we ons bestaan te danken hebben, sproot voort uit het mondiaal uitgesproken belang van biodiversiteit voor ons allemaal in elke samenleving en op elke schaal op aarde. Dus toen het verdrag hernieuwde aandacht kreeg in aanloop naar 2010, het mondiale Jaar van de Biodiversiteit, verkeerde ik in een optimistische stemming om ook in Goirle grote stappen te kunnen zetten. Wij werden immers gevraagd om de gemeente te helpen dat belang te realiseren.
Nu na zestien jaar zien we dat ondanks de gegeven nadruk op het Belang van biodiversiteit er nog steeds geen besef van biodiversiteit is in het beleid in de gemeente Goirle. Ik hoef de bedreigingen van de plannen voor de Bakertand en de gigantisch hoge windmolens hier niet verder uit de doeken te doen. Het betekent dat we er bij lange nog niet zijn en dat het B-team nog jaren verder kan met meer werken aan bewustwording. Bewustwording bij de mensen, de inwoners van Goirle en Riel, zij zijn het die het gemeentebestuur bepalen met hun stem.
Voor dit stuk ben ik daarom nog eens in het archief gedoken om te kijken wat wij in de loop der jaren aan stukjes hebben geschreven om het ecologische bewustzijn bij Gemeente in inwoners, via het Goirles Belang, tot stand te brengen en te vergroten. Opvallend is dan dat alles wat we schreven nog niets aan actualiteit heeft ingeboet. De stukjes zouden stuk voor stuk opnieuw kunnen worden geplaatst. Ter illustratie sluit ik hier af met twee stukken een uit 2011 en een uit 2017. Het stuk uit 2017 is de aanleiding geweest tot het traject voor Basis Kwaliteit Natuur met de gemeenten Oisterwijk en Hilvarenbeek en waaraan ik veel heb bijgedragen om het van de grond te krijgen.
Met mijn vertrek uit het bestuur wens ik het vernieuwde bestuur met veel plezier en inspiratie met succes, slagkracht en standvastigheid aan het doel zoals die in onze statuten is vastgelegd te blijven werken.
Victor Retel Helmrich